|
|
|
|
Trăng nước Tầm Dương
Dạ thâm giang thủy tâm vu hoang, Đăng đăng vân thiên quyển điệu đàn. Lăng phách thiết tha hàm thán tứ, Nguyệt minh u uất yểm sầu nhan. Thiên thu hiểu văn đa tồn thất, Chích ảnh hôn triêu kỷ hợp phân. Tịch chử linh đinh hồn viễn xứ, Bạc chu hàn dạ sầu mang mang.
Sông nước chèo khuya
dạ ngổn ngang,
Trăng đêm nay đẹp quá.
Trăng dằng dặc mênh mông trời nước.
Chân trời thăm thẳm, ngàn sao nhấp nháy trường không.
Chao ôi ! Đất trời hạo đăng như thế đó, ánh trăng diễm lệ như thế đó, mà nàng, Cầm Nương, một ḿnh, ngồi cạnh mạn thuyền buông neo bên ḍng nước bồng bềnh sóng bạc. Hỡi ơi !
Nhất phiến nguyệt hàn lạc sấu
nhan, Dữ thùy phân ! Dữ thùy phân !
Lạnh
lẽo viền trăng soi má nhạt, Biết ai chia! Biết ai chia!
Không có ai cả! Trước sau chỉ một ḿnh nàng đối nguyệt trầm tư!
Cầm Nương ngắm bóng, ngắm trăng nghĩ ngợi miên man.
Vạn đại ! Vạn đại !
Vạn đại bắt đầu từ bao giờ và bao giờ sẽ chấm dứt, sau ta rồi sẽ là ai cho vầng trăng ấy sáng soi. Chỗ ta ngồi hôm nay, ngh́n xưa ai đă từng ngồi? Một câu hỏi không có câu trả lời. Nhất định là như thế, ai có đủ thẩm quyền để trả lời câu hỏi kia, nàng chẳng biết, chỉ thấy ḍng sông cứ miên man trôi chảy, trôi chảy không ngừng. Bấc giác mấy câu thơ đời trước hiện về, nàng ngậm ngùi cảm ngộ, người xưa đă chẳng từng than thở thế ư ???
Người bên sông ai
nh́n trăng trước,
oOo
Chao ôi!
Nguyệt thủy nhất phương! Tịch mịch! Thậm tịch mịch!
Cái không gian tịch mịch này, Cầm Nương đă đối diện với nó không biết từ bao giờ. Tuy vậy, nó vẫn không đáng sợ bằng nỗi tịch mịch trong ḷng của nàng. Người ta nói đáng sợ nhất là cái tịch mịch trong ḷng người đàn bà khi về chiều. Không phải chính là nàng bây giờ hay sao?
Tâm tư Cầm Nương chùng xuống, chùng xuống thật sâu.
Sương xuống hơi nhiều, không gian chớm thu chừng như giăng thêm tơ mới, mông lung hơn, huyền ảo hơn. Nàng nghe lành lạnh bờ vai, bất giác, nàng đưa đôi tay gầy guộc ôm choàng bờ vai nhỏ bé của ḿnh. Đă lâu, đă lâu, bờ vai của nàng dường như quên mất cái thói quen tựa vào vai của người khác, nó trống trải, nó lẽ loi quá.
Bấc giác, nàng nh́n lại đôi tay của ḿnh. Dưới ánh trăng diễm ảo, đôi tay nàng vẫn nổi bật lên một màu trắng muốt. Ôi! Đôi bàn tay của nàng. Đôi bàn tay một thời khoấy động chốn Ngũ Lăng, đôi bàn tay một thời khiến ḷng người điên đảo.
Nàng thở dài thán tức, không dừng được cảm hoài, nàng đứng lên khom lưng đi vào khoang thuyền, nàng khêu ngọn bạch lạp, vói tay lên vách đỡ nhẹ cây tỳ bà xuống. Ôm đàn vào ḷng, nàng nhẹ nhàng vuốt ve những phím tơ như đang vuốt ve một đứa trẻ thơ. Nàng mường tượng nàng đang sờ vào đầu nó, sờ vào má nó, đôi má thơm lừng hơi sữa ngọt ngào. Nàng áp mặt lên bụng đàn thon thả bóng nhẵn, hít vào phế nang mùi hương quen thuộc của chất gỗ thấm đẫm hơi tay nàng. Nàng đă sờ vào đó, chạm vào đó không biết bao nhiêu lần mà nói, mấy chục năm qua có đêm nào nàng không ít nhất một lần nâng niu nó, dù nàng có nhă hứng hay không có nhă hứng khảy nên cung bậc, nàng vẫn săm soi nó như săm soi một món cổ ngoạn quư giá. Đă từ bao năm nay nó là vật bất ly thân của nàng.
Đêm nay trăng đẹp quá, ḷng nàng mênh mông quá, tâm sự trùng trùng của nàng chỉ có thể gửi gấm cùng mây cùng gió, cùng tiếng đàn dặt d́u khoan nhặt. Nước trời lồng lộng bao la, một thuyền một lái bỏ neo đêm vắng lạnh lùng, nàng biết tỏ bày mối cảm hoài với ai ngoài tiếng đàn của nàng.
Nàng khép hai hàng mi lại, thôi không nh́n, không ngắm trời mây nữa. Trong bóng đêm mờ ảo ánh trăng, nàng có mở mắt cũng không thấy được ǵ nhưng cho dù nàng có nhắm mắt đi nữa th́ nàng vẫn thấy rơ mồn một từng phím, từng phím tơ của nàng, từng vị trí cung bậc của thang âm, nàng đă quá quen thuộc với nó. Đôi tay của nàng có gầy guộc xanh xao hơn nhưng vẫn c̣n nhanh nhẹn, vẫn c̣n nhạy bén trong việc thay đổi vị trí cung bậc. Làm sao nàng có thể quên được chứ, làm sao nàng có thể chậm được chứ, nàng và đàn đă ḥa làm một từ lâu, máu thịt, hơi thở của nàng được tiếp tục sinh tồn là nhờ âm thanh d́u dặt réo rắt của tiếng đàn kia mà.
Nàng nhắm nghiền đôi mắt nhưng đôi tai của nàng vẫn tinh nhạy vô cùng, tiếng đàn réo rắt nhặt khoan ḥa lẫn tiếng gió vi vu xào xạc, tiếng sóng vỗ ŕ rào, tiếng côn trùng rỉ rả. Ôi! C̣n có bản hợp tấu nào vượt qua nổi bản hợp tấu đặc biệt này, nàng đắm ch́m trong tiếng đàn của ḿnh, đôi tay nàng lướt trên phím đàn một cách vô tâm vô thức, nàng quên hết phiền muộn, quên hết chờ đợi nhớ nhung, quên hết trời rộng đất dày. Ḱa là h́nh ảnh chập chờn thủa trước, xuân thắm má đào, chúc quang rực rỡ, tử y hồng quần thướt tha quấn quít theo cung đàn tiếng nhạc, ḱa là những khuôn mặt thẫn thờ, những đôi mắt đam mê dơi theo dải lụa quay tít của nàng. Leng keng ngọc bội kim hoàn, lách cách cung thương sênh phách, những âm thanh ma mị ru hồn người văng vẳng bên tai. Đắm ch́m! Đắm ch́m! Mê man! Mê man!!! Nàng không nhớ, không biết ḿnh là ai nữa.
oOo
oOo
Cầm Nương chưa rời được nỗi niềm xúc cảm tự tâm tư vừa được nàng khơi dậy
qua đôi tay tuyệt vời với tiếng đàn réo rắt của
nàng th́ lạ chưa, dường như có tiếng người văng vẳng đâu đây.
Nàng có nghe lầm chăng? Bến vắng tha phương này
đă bao đêm âm thầm lặng lẽ giống như đời sống của nàng, sao hôm nay, khuya
khoắt dường này, có điều ǵ bất ổn chăng?
Tiếng chèo khua nước ngày càng gần hơn và h́nh như…,
h́nh như …họ đang cao giọng hỏi nàng th́ phải…Té ra họ đang đi t́m xuất xứ
của tiếng đàn nàng. Cầm Nương ngập ngừng, có
nên cho họ biết là ḿnh vừa đàn hay không?
Là
quen hay lạ, là dữ hay lành? Cầm Nương hắng
giọng, toan lên tiếng rồi lại thôi. Ích ǵ đâu, một tiếng đàn lạc
lơng cô đơn đă trải bao sông nước đ́u hiu rồi cũng sẽ lại trải thêm những
đ́u hiu sông nước cho đến lúc nào đó không c̣n tinh diệu nữa th́ thôi,
chẳng có ǵ thay đổi nữa đâu, là lạ hay quen, nào có ǵ trọng
đại!
- Là dân phụ, là tiếng đàn của dân phụ, xin hỏi quư
quan nhân có điều chi chỉ dạy”.
Chao ôi! Tương kiến nữa à? Thật khó cho nàng quá, nàng đâu phải là một ca kỹ đàn ca múa hát để mua vui cho khách hào hoa như ngày nào nữa chứ. Nàng bây giờ đă là Nương tử của trượng phu nàng, tương kiến cùng kẻ xa lạ, e là nàng sẽ lỗi đạo chăng? Huống nữa, ngày xưa dù c̣n là một ca kỹ nhưng đâu phải ai cũng có thể tương kiến cùng nàng, cũng đâu phải hễ ai bỏ ra ngh́n vàng là có thể nghe được tiếng đàn của nàng(1), lui tới với nàng thường chẳng phải là hạng tục khách. Nàng cất giọng thưa tŕnh: - Xin quư quan nhân rộng t́nh lượng thứ, thật là thất lễ, dân phụ thiếp không thể đáp ứng thỉnh cầu. Dân phụ vốn là hữu chủ chi hoa nên không thể tùy tiện tương kiến người xa lạ. Im lặng một lúc, Cầm Nương nghe một giọng nói chân thành trịnh trọng cất lên. - Xin tôn nương hăy yên tâm, chúng ta đây thật ra cũng không phải người xa lạ. Ta, Hương Sơn Cư Sĩ, tính Bạch danh gọi Lạc Thiên, cũng chính là quan Tư Mă Giang Châu sở tại, từ đế kinh bị trích giáng đến đây. Đă hai năm qua, Bạch ta chưa từng nghe được những điệu nhă nhạc thánh thót du dương tựa như ở chốn tiên cung này, ngưỡng mộ người đồng điệu nên mới t́m đến mong thỉnh kiến tôn nương, quyết không dám làm điều chi mạo phạm tôn giá.
Cầm Nương ngẩn người khi nghe khách lạ xưng hô danh tánh. Phải chăng đó là thi nhân nức tiếng đương thời Bạch Cư Dị (2) ở đế đô? Làm sao mà người lại lưu lạc tha phương măi tận chốn này? Nếu thực đúng là người ấy th́ chắc chắn không phải là kẻ phàm phu tục tử rồi. Tuy rày đây mai đó theo thuyền buôn của trượng phu trên khắp Đại Giang nam bắc(3) nhưng nàng vẫn có dịp được nghe phong thanh lời ca ngợi tài đức của vị danh sĩ họ Bạch này. Nàng từng nghe rằng người đối với chị em giới kỹ nữ tuyệt không có ḷng rẻ rúng khinh khi như hầu hết khách mua vui chức trọng quyền cao nhiều tiền lắm bạc khác. Không biết hư thực thế nào, âu là, hôm nay nàng mạo muội diện kiến một phen cho biết giả chân.
oOo
Hàn lộ dạ quân quy,
Người về sương lạnh canh thâu,
Mặt sông trở lại nỗi mênh mang tịch lặng ban đầu, cái mênh mang tịch lặng trước khi có hai con người đến đây khoấy động những ngày đêm âm thầm một bóng của nàng. Cầm Nương thở dài thán tức. Họ đă đi rồi! Và chắc có lẽ không bao giờ trở lại nữa đâu. Đó là tính chất của cuộc đời, nàng vẫn thường biết vậy, có gặp gỡ nào mà không kết thúc bằng chia xa, có hợp nào mà không tan. Cuộc đời nàng đă chứng kiến biết bao tương ngộ phân ly, biết bao hợp tán. Nhưng mà, tương ngộ phân ly lần này chắc chắn sẽ để lại cho nàng những tháng ngày c̣n lại khó nguôi ngoai. Từ nay, đêm đêm nàng sẽ cưu mang thêm một nỗi đợi chờ khắc khoải khác dù nàng biết là vô vọng. Nàng và họ …b́nh thủy tương phùng…bèo nước gặp nhau …rồi…nước trôi ḍng nước, bèo trôi đời bèo, trong muôn một dễ đâu mà có cơ hội tương ngộ lần thứ hai. Vả lại, hăy c̣n một khoảng cách lễ nghi, cho dù người ấy có trở lại để nghe tiếng đàn của nàng th́ mọi việc cũng sẽ diễn ra trong âm thầm lặng lẽ mà thôi. Chao ôi! Nếu được như vậy th́ cũng không uổng phí cho tiếng đàn của nàng, nàng nào mong muốn ǵ hơn. Hỡi ơi! Lăo thương thiên trớ trêu chi bấy! Sao lại khơi dậy trong ḷng nàng những hồi ức xa xăm tưởng chừng như đă ch́m lắng mất hút dưới tận đáy sông sâu vực thẳm kia. Những đêm dài trở trăn mộng mị cùng kư ức đầy h́nh ảnh một thời huy hoắc đă xâu xé tâm tư nàng quá đủ rồi, huống hồ, đêm nay, một bậc đương thời danh sĩ đă rơi lệ đầm đ́a v́ cảm khái tiếng đàn của nàng, một thiên trường thi v́ nàng mà tác xuất. Nàng tự biết rằng ḿnh sẽ lại phải trải qua lắm đêm dài mộng mị từ đây. Người lữ khách không mời mà đến, thân thế phi thường kia đă chẳng nề hà đẳng cấp, hạ cố đến nàng mà thốt nên câu “Đồng thị thiên nhai luân lạc nhân” há không đáng để cho nàng cảm kích muôn phần sao. Huống nữa, nàng, một đóa hoa phấn nhạt hương phai, chút cầm nghệ riêng tư của nàng so với bọn đương thời danh kỹ ở chốn đế đô cũng đă trở thành lỗi điệu mất rồi. Vậy mà, người ấy, một người đă từng lai văng biết bao nhiêu là trà đ́nh tửu quán, giao kết biết bao nhiêu là hào môn vọng tộc, xuất nhập đế khuyết biết bao nhiêu triêu mộ, lại có thể v́ thân phận của nàng mà nhỏ lệ rơi châu ướt đầm tấm áo. Ḷng nàng ngập tràn nỗi cảm kích. Tri âm trong trời đất thực hiếm hoi, khó gặp khó t́m. Tâm sự trùng trùng của nàng không ai hay biết, vậy mà người chỉ nghe vài tiếng đàn của nàng là đă lập tức thấu suốt. Nàng có nói muôn lời ngh́n chữ cũng không nói hết được ḷng cảm kích chân thành. Chỉ ân ân cần cần nghiền ngẫm cái câu “Đồng thị thiên nhai luân lạc nhân - Cùng một lứa bên trời lận đận” là đă đủ khiến nỗi tịch mịch trong ḷng nàng vơi đi, là đă đủ cho nàng tâm trung măn nguyện, mai sau bèo dạt hoa trôi chung cuộc thế nào cũng mặc, một lần gặp gỡ trong đời như thế là đă quá xứng đáng để bù đấp cho chuyện mất c̣n nhân thế. Nàng cảm kích, cảm kích muôn vàn …
Tạ Tri Âm
Thiên
địa tri âm dĩ thậm hi,
Đa tạ quân ân đối ngă trân,
Dĩ năng thỏa ngă vọng tâm trung,
Than ôi !
Tri
âm trời đất hiếm hoi,
Tạ
ơn tấc dạ quan hoài,
Đủ
ta thỏa nguyện thâm sâu,
Chao ôi ! Có ai biết được rằng buổi hội ngộ trăng nước Tầm Dương kia đă để lại cho hậu thế cả ngàn năm sau một áng văn chương tuyệt tác măi làm rung động ḷng người. Nhưng mà có thực là đă xảy ra buổi tương ngộ ấy chăng? Hay chỉ v́ muốn kư thác tâm sự thầm kín khó nói trước những thế lực của cung đ́nh và sự hàm hồ của một đấng quân vương mà tác giả đành phải mượn lời kỹ nữ để ví với thân phận của ḿnh ??? Ai mà biết được!
Hạt Cát
Viết tại Khán Vân Hiên
Chú thích: (1)Nghề kỹ nữ : Khái niệm "nghề", theo nhà kinh tế học Thomas Robert Malthus, người Anh, là một cái ǵ có lợi cho bản thân, vừa có ích cho xă hội. Và nếu hiểu theo cái nghĩa nghiêm túc đó th́ kỹ nữ không thể là một nghề. Kỹ nữ, người con gái làm nghề bán phấn buôn hương, c̣n có nghĩa là ả đào, con hát. Nếu người ta có thể chấp nhận ả đào con hát là một nghề th́ người ta khó có thể chấp nhận được chữ nghề trong cái người ta gọi là bán phấn buôn hương. Trong thơ của Đỗ Mục, kỹ nữ c̣n được gọi là "thương nữ":
Thương nữ bất tri vong quốc hận
Nói th́ nói thế nhưng trong xă hội Trung Hoa ngày xưa, một xă hội vốn coi
người phụ nữ là đồ chơi của đàn ông, có thể dễ dàng mua, bán, bắt cóc,
sang nhượng hoặc đem làm quà tặng giữa những người đàn ông với nhau th́ sự
xuất hiện của nghề kỹ nữ cũng là điều rất b́nh thường, thậm chí được coi
là hợp lư. ………… Kim Dung cũng cho biết các cấp bậc trong các kỹ viện ở Dương Châu. Má má là chủ viện, người bỏ tiền ra mua gái về, có toàn quyền sinh sát đối với các cô gái. Mụ đầu là những người đàn bà lớn tuổi, chuyên môi giới giới thiệu, làm môi giới mại dâm. Kỹ nữ là người trực tiếp bán dâm trong các kỹ viện, lại kiêm nhiệm vụ mời khách uống rượu và kêu đồ nhậu. Công việc của họ là khuyên khích bọn khách chơi xài tiền càng nhiều càng tốt. Hoa nô là những chàng trai cô gái có nhiệm vụ phục vụ các công việc vặt trong kỹ viện: nấu nướng thức ăn, pha rượu, dọn bàn ghế, mua đồ ăn cho kỹ nữ và... đánh đập những cô gái nhà lành, dằn mặt họ nếu họ không chịu bán trinh, không chịu tiếp khách. Nhưng thật ra, kỹ viện không chỉ là nơi mại dâm. Nếu trong tiểu thuyết vơ hiệp Kim Dung, bọn hào sĩ giang hồ bị bọn quan binh truy nă; người bị thương lánh vào kỹ viện trị thương, th́ trong thực tế, các danh sĩ thường t́m đến kỹ viện để nghe hát làm thơ, rồi dạy các kỹ nữ hát những bài thơ của ḿnh thành nhạc phổ. Kỹ viện trở thành nơi nương náu của những tâm hồn cô độc, của những người bị vua chúa lưu đày. Trong những trường hợp đó th́ kỹ nữ trở thành người bạn tri âm. Chúng ta đă từng biết Bạch Cư Dị bị giáng làm Tư Mă Cửu Giang, đă từng làm bài Tỳ bà hành ca ngợi tiếng đàn của một kỹ nữ dài 622 câu. Triong phần đề tựa, Bạch Cư Dị đă viết: "Năm Nguyên Hoà thứ mười (816), ta bị giáng làm Tư mă huyện Cửu Giang... tiễn khách ở bến Bồn, giữa đêm nghe tiếng tỳ bà ở trên thuyền... hỏi ra th́ đó là ca nữ ở Trường An" Tác giả ngồi nghe tâm sự của người ca nữ đó. Bản thân người ca nữ đó là một nhân vật có học, có ḷng tự trọng, không phải khách nào mời cũng ra.
Di thuyền tương cận yêu tương kiến
(Ghé thuyền đến cạnh chào mời ( Theo Vũ Đức Sao Biển trong “Kim Dung giữa đời tôi” ) (2) Bạch Cư Dị: ( 772 – 848) đại thi hào đời Đường,tác giả bài thơ Tỳ Bà Hành,nguyên uỷ của câu truyện ngắn này. (3)Tầm Dương: Khúc sông Trường Giang chảy qua tỉnh Giang Tây, thị trấn Cửu Giang
|